HİLE DENETİMİ ;

 

 

Türkiyede Hile Gerçeği;

 

• İşletmelerde büyük çoğunluğu bir aile ferdi tarafından yönetilmekte veya tek kişi tarafından kontrol edilmeye çalışılmaktadır
• Kurumsallaşma oluşmamıştır
• İşletmelerde iç control sistemleri ve denetim zayıftır.Bu konuda genelikle bir çaba bulunmamaktadır
• İşletmeyi çoğunlukla işletme sahibinin kendisi yönetmektedir
• İşletme sahibinin yanında çoğunlukla ikinci adam konumunda güvenilir olduğu Kabul edilen bir çalışan bulunmaktadır
• Özellikle beyaz yakalı çalışan sayısı az olduğundan dolayı, görevlerin ayrılığı ilkesi yeterince uygulanmamaktadır. Bir işi başından sonuna kadar bir kişi yapabilmektedir
• Güvenilir ikinci adam, çoğunlukla mali işlerle uğraşmakta ve gereğinden fazla yetkilendirilmektedir
• Özellikle ikinci adam kasa, banka ve çek işlemlerine hakim olduğundan dolayı, güvenilir konumu kullanarak rahat birşekilde hile yapabilmektedir
• İşletmelerde yapılan hilelerin büyük kısmı oraya çıkmadan yok olup gitmektedir
• Güvenilir kişi hile eylemlerinden dolayı yakalandığında, işveren çoğunlukla ondan çekindiğinden, yaptığı yanına kar kalmaktadır
• İşletme sahibi çok önemli mali kayıplara uğradığını anladığında önlem almaya ihtiyaç hissetmemektedir.

 

 

Kimler Hile Yapar ; Dünya genelinde yapılan araştırma sonucu:

• Her durumda hile yaparlar – %10
• Fırsatını bulunca hile yaparlar – %75
• Hiç bir durumda hile yapmazlar – %15

 

 

İşletmelerde  Hilelerin Belirtileri ;

• İşletmelerde büyük oranlı mali kriz oluşması
• İşletmenın iflas veya tasviye sürecine girmesi
• İşletmenin bir yıllık karını veya daha fazlasını kaybetmesi
• Hisse değerlerinin taban yapması veya borsada büyük dalgalanmalar oluşması
• Bir veya daha fazla kıdemli yöneticinin bir suçtan dolayı tutuklanması
• İşletmenin ortaklık yapısını değişmek zorunda kalması
• İşletmenin çalışma izinlerinin iptal edilmesi
• İşletmenin güvenirliğinin ortadan kalkması
• İşletmenin piyasasını ve müşterilerini kaybetmesi
• İşletmenin marka güvenirliğinin zedelenmesi

 

 

Hile Yapanların Karakteristik Özellikleri;

• Kunuşkan, sevimli, kendisine çok değer biçerler
• Hastalık derecesinde yalancıdırlar ve vicdan azabi çekmezler
• Manipülasyonda ve bozgunculukta aşırı hünerlidiler
• Duygusuz ve başkalarının duygusuna önem vermeyen tipleridir
• Eylemleri nedeniyle sorumluluk Kabul etmezler
• Kurnaz, egoist, çok risk alan, kurallara uymama özelliği taşırlar
• İşe en once gelip, en geç giderler
• İşinin bitmediğini bahane edip geç saate kadar çalışırlar
• Yıllarca izin yapmadan çalışırlar
• Hile yapanların cinsiyelere oranı; %40 kadınlar, %60 erkekler
• Eğitim düzeyleri arttıkça hile sayısı azalmakta ancak zarar boyutu oldukça artmaktadır

 

 

Çalışanların Çalışma Yıllarına Göre Hile Yapma Oranı;

 

 

• İlk üç yılda; %30;
• 4. ve 5. Yıllar arasında; %70
• Yolsuzluk ve hileli işlemlere yöneldikleri görülmüştür.

 

 

 

 

Çalışan Hileleri ;

• Genel müdürüm şirketi doğrumu yönetiyor ?
• Muhasebe sistemim doğrumu çaışıyor?
• Planlama , satın alma ve depo bağlantısını nasıl denetleyebiliriz?
• Pazarlama ve satış bölümleri , finansman ve muhasebe bölümleri nasıl denetlenebilir?
• Şirketimde ücret bordrolanması doğru mu yapılıyor?Çalışanlarımıza ait kıdem ve ihbar tazminatları doğrumu hesaplanıyor?

SMMM Kadir Türok Özdamar'dan yeni trend bir denetim tekniği kullanılarak Avm - Site Apartman Yönetimlerinin Denetimlerini yapmaktadır.Bu kapsamda aşağıda ki sorulara yanıt aranmaktadır.

• Yöneticinizin yaptığı anlaşmalarda tereddütünüz mü var?
• En başta sitenizin mali denetimlerini yaptırmak ister misiniz?
• Verdiğiniz aidatlar nereye gidiyor?
• Toplanan aidatlar kararlaştırılan giderleremi yapıyor?
• Genel kurallarda ibraz edilen mali tablolarınızı incelenmesini ister misiniz?
• Yöneticilerinizi aklamadan önce denetim yaptırmak ister misiniz?

 

 

Hileli Finansal Raporlama;

• Şirketinizin mali tabloları gerçeği yansıtıyor mu?
• Şirket hisselerim gerçekten bu kadar mı nasıl emin olabilirim?
• Ortaklarımdan şüphe duymalı mıyım
• Bu kadar çalıştığım halden neden karda değilim?
• Neden para kazana mıyorum?
• Satın almak istediğim hisseler doğru karar mı?
• Şirketimin hisselerini ne kadara satabilirim?

 

İşleyiş İle İlgili Hile Denetimi İhtiyacı Belirtileri:

-          Bir ya da birkaç çalışanın şüpheli hareketlerde bulunması,

-          Görevler ayrılığı ilkesinin çalışanlarca kabul edilmesine direnç gösterilmesi,

-          Önemli belge ve/veya belgelerin kaybolması,

-          Firma yönetimi/ortaklarına mantıklı olmayan gecikmelerle bilgi verilmesi,

-          Mali kontrol sisteminin olmaması,

-          Gereksiz yere karmaşık hale getirilen muhasebe işlemleri,

-          Mali tablo rakamlarında açıklanamayan değişikler,

-          İşletme kültürünün zayıf bir görüntü vermesi,

-          Etkili olmayan iç denetim bölümünün bulunması,

-          İç denetim faaliyetlerinin kısıtlanmaya çalışılması,

-          Denetçilere gönülsüz veya yanıltıcı bilgi verilmeye çalışılması,

-          Aşırı derecede karmaşık işletme yapısı,

-          Değişime direnen personel ve üst düzey yöneticiler,

-          Departmanlar arası yoğun uyumsuzluk ve tartışmalar,

-          Sektör ortalamalarına göre olağanüstü pozitif görünüm, satış ve karlarda meydana gelen hızlı yükselişler,

-          Gerçekçi olmayan satış ve kar hedefleri,

-          Uzun süredir bekleyen yüksek tutarlı şüpheli alacaklar,

-          Vadesi geçen hesaplarda artışlar,

-          Gelirlerden daha hızlı artan giderler,

-          Yüksek borç ve faiz kıskacı,

-          Fazla mesailerde süreklilik ve anlamlı olmayan artışlar,

-          Hurda ve firelerde meydana gelen artışlar,

-          Firmaya karşı açılan anlamlı davalar,

-          Kamu kurumları ile yaşanan sorunların gitgide kronikleşmesi,

Bu ve benzeri nitelikteki uyaranların bulunması firmaların kendi içlerinde bir sorun yaşandığına dair önemli belirtilerdir. Yapılacak gerekli çalışmalar sonucunda belki korkulduğu gibi bir olumsuzluk tespit edilemeyecektir. Farklı sonuçlara da ulaşmak mümkün olabilecektir. Bununla beraber etkili bir denetim organizasyonun varlığı, özellikle çalışanları hile yapıp yapmama konusunda daha dikkatli olmaya sevk edecektir.

 

 

Bu Denetim Modelinin Firmalara Kazançları:

 

-          Yönetime daha açık ve iyi haber akışı sağlanması

-          Raporlamalarda kalite ve süre düzelmeleri

-          İç kontrol ve muhasebe organizasyonunda düzelmeler

-          Mali yapının daha iyi analiz edilebilir hale gelmesi

-          İşletme sadakatinde artış

-          Uzun vadeli planlama yapabilme

-          Devamsızlıkların azalması

-          Dinamik ve katılımcı bir organizasyon yapıs

-          İşletme içi işlem kalitesi ve sürelerinde olumlu düzelmeler

-          Hile, suiistimal gibi davranışların en aza indirilmesi

-          Hile, suiistimal gibi davranışların tekrarlanmasının en aza indirilmesi

-          Departman işlem kalite ve standartlarında artış

-          Dürüst Çalışanların işe alınmasının sağlanması

-          Olumlu bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkı

-          Etik kuralların geliştirilmesine katkı

-          Ödül sistemli yaklaşım politikasına katkı

-          Organizasyon içi aksayan yönlerin giderilmesi

-          Organizasyon içi haksızlıkların açığa çıkması ve yönetimin bilgilendirilmesi

-          Müşteri ve Satıcı kayıtlarında düzelmeler ve istihbarı kalitede artış

-          Tahsil edilemeyen (davalık) alacaklarda azalma

-          Ceza & Ödül Bilincinin oluşturulması

-          Başarı

 

Öz Denetim Mali Müşavirlik Hizmetlerinin  Hile Denetimi olarak çalışma alanları;

• İşletmede tepe yöneticilerinin, işletme yetkililerini yanıltmaya yönelik yaptığı mali tablo hileleri,
• İşletme çalışanları tarafından işlenen mali suçlar,
• Beyaz yakalılar tarafından işlenen suçlar,
• Mali tablo hileleri,
• Yatırımlarla ilgili hileler,
• Ticari rüşvetler ve komisyonlar,
• Banka işlemleri ile ilgili hileler,
• Elektronik fon transferleri ile ilgili hileler,
• Kredi kartı hileleri,
• İnternet yoluyla yapılan hileler,
• İşletmelerin hile riskini ölçme ve değerlendirme,
• İşletmelerde hileyi önlemeye yönelik çalışmalara destek olma,
• Müşteri hileleri,Satıcı hilelerinin tespitine yönelik denetimlerde bulunmaktadır.

Dünya hile denetiminin öneminin farkına varılmış ve hile denetçiliği başlı başına bir uzmanlık haline gelmiştir, ülkemizde de işletme sahipleri yeni yeni bunun öneminin farkına varmaya başlamıştır. İşletmelerin çalışan hilelerine karşı gerekli iç kontrol düzenlerini kurmalarında ve dışarıdan bağımsız denetim desteği almalarında büyük yarar vardır.

Hile denetiminde hileyi önleme, araştırma ve işletmeye verilen muhtemel zararın tespiti çalışmaları yapmaktayız. Önleme hizmetinde amaç; kurumun hileye karşı zayıf taraflarının tespit edilerek olabilecek suiistimal ve hileleri önlemek ve hileciyi caydırmaktır. Önleme faaliyetleri, kurum etik ilkelerinin hazırlanması, hile önleme politikalarının oluşturulması, hile farkındalık eğitimlerinin verilmesi, hizmetlerinden oluşmaktadır. Önleme faaliyetleri hileye karşı en önemli, en etkin ve en ekonomik mücadele yöntemidir.

Olaylara hilenin küçüğü önemsizi olmaz düşüncesiyle yaklaşmaktayız. Hile vakalarında ilk bakışta gözüken maddi zarar genelde buzdağının görünen kısmıdır. Küçük maddi zararlarla kurtarılmış gibi gözüken hile eylemlerinin arkasında çok daha büyük suiistimaller çıkabilmektedir.

 

Son söz olarak şunu söyleyebiliriz: Her zaman daha fazla para, silahın namlusu ile değil kalemin ucu ile çalınmıştır.