Döviz Endeksli TL Mevduat Sistemi Faydalı Olacak Mı?
Her şey o kadar hızlı değişiyor ve yenileniyor ki gerçekten zamanın şartlarına ayak uydurmak bireysel yatırımcılar için son derece zorlaştı.
YAZAR Kadir Türok Özdamar 3 ay önce
Merhaba değerli okurlarımız;
Kasım ve aralık ayı baş döndürücü hızıyla yatırımcıların aklını başından aldığı günleri yaşattı herkese. Her şey o kadar hızlı değişiyor ve yenileniyor ki gerçekten zamanın şartlarına ayak uydurmak bireysel yatırımcılar için son derece zorlaştı.
Aralık ayına dönüp şöyle bir baktığımızda neler olmadı ki!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) politika faizini beklentiler doğrultusunda 1 puan indirdi. Karar metninde arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki arızi faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin ima ettiği alanın kullanımının tamamlanmasına karar verildiği belirtildi. Dünyadaki onlarca merkez bankası arasında faiz indiren tek Merkez Bankası olduk. XU100 endeksinin 1400’lü seviyelerden 2400’lü seviyelere tam 1.000 puanlık görülmemiş bir ralli hareketi yaptı. Fakat 2 ayda verdiği kazançları sadece 2 günde 1700’lü seviyelere çekilerek yarısından fazlasını aldı. 10 liradan 18 liralara koşan doların yine koştuğundan çok daha hızlı bir şekilde Cumhurbaşkanımızın açıkladığı Kur Korumalı TL Mevduat haberi sonrası 1 günde 18 TL’den tekrardan 10 TL seviyelerine geri çekilmesi ile sabah açılan ve %30 fazla değer kaybeden dolarla birlikte birçok yatırımcı terste kaldı. Çok kısa aralıklarla yatırımcılar hem borsadan hem dolardan kallavi bir tokat yedi. Piyasa dokunanın yandığı ateşten bir gömlek oluverdi bir anda. Öyle aksiyon dolu günlerden geçiyoruz ki gerçekten tarifi mümkün değil.
Yaklaşık 20 senedir piyasaları takip eden biri olarak son derece hassas ve yatırımcıların kayıp yaşadığı bir Aralık ayını geride bıraktık. Viop piyasasında Takasbank’ın yayınladığı verilere göre toplamda 5.000’den fazla bireysel ve kurumsal yatırımcı marjın yiyerek 4 Milyar TL’ den fazla teminat tamamlanma çağrısına uyamayarak, batarak hesaplarını sıfırladı ya da aracı kurumlara borçlanma boyutuna kadar geldi. 2 ayda verdiklerini 2 günde fazlasıyla yatırımcıları borçlandırarak geri aldılar. Ve Bist’te yine kaşık kepçe olayını gördük. Spot tarafta da kredili işlemler yapanlarda bu hızlı dönüşe yakalandıklarından ve realize olamadıklarından dolayı çok ciddi zararlara maruz kalmak zorunda kaldı. Kenarda nakitte bekleyen, mutlu azınlıksa düşüşün sona erip tekrardan alım yapabilmek için kendilerine sıra gelmesini bekliyorlar.
Piyasayı elinde bulunduran 2-3 aracı kurum borsadaki işlem hacminin %70’ni yaparak piyasayı istedikleri yöne, istedikleri şekilde çekiyorlar. Yapı Kredi robotu, Bank of America robotu ve İş Yatırım, piyasayı sürekli domine ederken geriye kalan aracı kurum ve yatırımcılarda kendi aralarında top çevirmeye devam ediyorlar. Ne yazık ki Bist’in içinde bulunduğu durum şu anda bundan ibaret. Hayatımıza yeni bir kavram girdi; Döviz Endeksli TL Mevduat (Kur Korumalı TL Mevduat) Sistemi
Peki, nedir bu sistem ve nasıl işleyecek kısaca bu konuda hakkında bilgi vermek istiyorum.
Türkiye'de yerleşik gerçek kişiler (yurt dışında işçi, serbest meslek ve müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dâhil Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişiler) faydalanabilecek olup, uygulamadan birden fazla kez yararlanılması mümkün olacak ve alt/üst limit olmayacaktır.
“ Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ve Katılma Hesapları” bankalar nezdinde bu nitelikte açılacak TL vadeli mevduat ve katılma hesapları şeklinde olacaktır.
“ Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ve Katılma Hesapları" 21.12.2021 tarihinden itibaren açılabilecektir.
" Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ve Katılma Hesapları" 3, 6, 9 ve 12 ay olmak üzere 4 farklı vadede olacaktır.
Bankaların, "Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı” na uygulayacağı asgari faiz oranı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının altında olmayacaktır. Bankalarca uygulanacak azami faiz oranı ise asgari faiz oranının en fazla 300 BP üstünde belirlenebilecektir. Azami faiz oranı Hazine ve Maliye Bakanlığınca güncellenebilecek ve güncelleme tarihi ile sonrasında açılacak hesaplar için geçerli olacaktır. Bu maddede belirlenen uygulama esası Katılım Bankaları açısından katılım bankacılığı esasları çerçevesinde uygulanacaktır.
Bu hesaplarda esas alınacak vade başı/vade sonu kuru olarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın saat 11 'de açıkladığı USD/TRY, EUR/ TRY ve GBP/TRY döviz alış kurları kullanılacaktır.
Vade sonunda kur farkı desteğinin tamamı hesap sahibine aynı gün ödenecektir. Vade sonunda kur farkından kaynaklı bankalara ödeme yapılması gerekmesi halinde, bankalar tarafından ödenecek tutara ilişkin talepler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na iletilecektir. Hazine tarafından ödenecek kısım Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından bankalara aynı gün aktarılacaktır.
Vadeden önce hesabın kapatılması halinde;
Hesabın kapatıldığı tarihte saat 11:00’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen kurun vade başında esas alınan kurdan yüksek olması durumunda Hazine tarafından kur farkına ilişkin ödeme yapılmaz.
Hesabın kapatıldığı tarihte saat 11:00'de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca ilan edilen kurun vade başında esas alınan kurdan düşük olması durumunda, hesabın vadeden önce kapatıldığı tarihte saat 11:00’de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen döviz alış kurundan hesap bakiyesi güncellenir. Aradaki fark banka tarafından Hazineye aktarılmak üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın ilgili TL hesabına aktarılır.
Kabine Toplantısı'nın ardından açıkladığı Türk Lirası'nı özendirme paketi kapsamında geliştirilen ürünlere halkın ilgi gösterdiğini gözlemliyorum. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın düzenlediği Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat ürünü ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın öncü rolü üstlendiği döviz tevdiat hesaplarından TL vadeli mevduata dönüşüm kapsamında 26 milyar TL’lik Döviz kuru bozulduğu ifade edildi.
Peki, bu sistem faydalı olacak mı ve enflasyonu düşürebilecek mi?
Henüz ne olacağına piyasa yön veren kurumsal yatırımcılar ve bireysel yatırımcılar tam anlamıyla karar vermedi. Doların düşmesiyle birlikte borsaya da çok ciddi bir düzeltme hareketi geldi ve konsolide oldu. Yatırımcılardan ve vatandaşlardan sürecin nasıl olacağı noktasında inanç problemi yaşayan bir kesim var. Bunda da daha önceki söylem ve uygulamaların başarısız olması yatıyor. Yaklaşık son 4-5 yıldır Dolar düşecek 3 TL olacak, 5 TL olduğunda düşecek 4 TL olacak, 7 TL olduğunda düşecek 5 TL olacak, 10 TL olduğunda düşecek 8 TL olacak söylemleriyle 18 TL’lere kadar süreç geldi. Ve çok şükür alınan bu örtülü faiz artışı kararı ile birlikte 11 TL seviyesine geri çekildi. Bu sistemin oturması biraz zaman alacak gibi duruyor. Bir geçiş süreci olacak
o geçiş sürecinde yüksek enflasyonu yaşamamak hepimizin ortak isteği ve arzusu. Umarım bu süreci alınan bu kararla kazası belasız atlatırız. Bu düzenleme yapılmasaydı halkta panik havası çok yükselmişti. Çok şükür alınan bu kararla şimdi TL’den dövize yöneliş kısa vadede azalacaktır. Bu süreçten sonra döviz kurunun yönü yine yukarı olabilir ama en azından bir süre için artış hızı sınırlanmış olduğunu düşünüyorum ve 9-11 TL arasında bir konsolidasyon sürecinin olacağını düşünüyorum.
Borsa yatırımcısı ise şamar oğlanı olmaya devam ediyor. Umarım sermaye piyasasının göz bebeği olan ülkenin bu değerli şirketlerini destekleme ve borsaya sahip çıkma fikri de birilerinin aklına gelir. Yoksa artık borsamızda yatırımcı da kalmayacak. Her geçen gün yatırımcı sayısı yine günden güne erimeye başladı. Tam zararlarını çıkarmaya başlamıştık ki yatırımcılar yine bir balyoz kafalarına ne yazık ki indi. Marttan bu yana ilk kez yatırımcının yüzü gülmeye başlamıştı ki yine vadedilmiş kutsal topraklar yerine çorak çöllerle karşı karşıya kaldı bireysel yatırımcılar. Piyasamızda gerçekten çok zor ve ekstrem günlerden geçiyoruz. Bu zor günlerde Allah finansal piyasalar yatırımcılarının yardımcısı olsun. Zira gerçekten bu kurtlar sofrasında ayakta durmak ve yatırımlarınıza yön vermek çok ama çok zor olmaya başladı. Yeni yılda herkese öncelikle sağlık, daha sonra huzur ve sevdiklerinizle birlikte mutlu bir yıl diliyorum.
Her şey gönlünüzce olsun.