Globalleşen Dünyanın Yeni Sihirli Oyuncakları: Kripto Paralar

Peki bu kripto paraların ne gibi avantajları var?

YAZAR Kadir Türok Özdamar 9 ay önce

Biliyorum hepiniz merak ediyorsunuz. Kripto para nedir? Nasıl alınır? Ne işe yarar? Kağıt paranın yerine geçer mi? Yatırım aracı olarak kullanılır mı? Evi, arsayı satıp kripto para alayım mı? Bunlar gibi soruların aklınızdan geçtiğinden eminim.

Bitcoin, yeni çağın sanal para birimidir. 13 yıl kadar önce 2008 yılından deneysel olarak Satoshi Nakamato tarafından ortaya çıkarılan ancak o günlerde değeri pek anlaşılmayan, dünyada 21 milyon adet bulunan ve sayısı artmayacak olan ”bitcoin”, şu an hemen hemen tüm dünyadan kabul gören bir sanal para birimi olma özelliği taşıyor. Ülkemizde de Binance Tr, BTC Turk, Paribu gibi bitcoin alım satım hizmeti sunan platformlar bulunuyor. Türkiye’den bitcoin almak isteyenler bu sitelere üye olarak kolaylıkla bitcoin ve kripto para sahibi olabiliyor.

Peki son zamanlarda herkesin ilgisini çeken ve 4 milyonda fazla yatırımcının ilgi duyduğu kripto paralara bu kadar ilginin artmasının sebebi nedir? Tabii ki günlük kazanç marjlarının çok yüksek olması ve çok kısa sürece 10 - 20 kat kazanç sağlamış olması. Bu kolay kazanç kapısı herkesin dikkatini çekmekte ve bu şekilde kripto paralar da çok ciddi yatırımcı çekmekteler.

Peki bu kripto paraların ne gibi avantajları var?

* Dijital para ile her an para transferi yapabilirsiniz ve transferiniz dakikalar içerisinde gerçekleşir. (Para transferlerinin iş gününde yapılma zorunluluğu yoktur.)
* Banka hesabınızdan para transferi yaparken bankalar genelde sizden bir işlem ücreti isteyebilir. Dijital parada bu yoktur ya da çok düşüktür. * Kripto paralar, kullanıcıları için anonim bir platform oluşturmaktadır. Kullanıcılar birçok bitcoin hesabı bulundurabilir. Bu hesaplar hiçbir isme, adrese veya kullanıcıyı tanımlayacak herhangi bir bilgiye bağlı değildir.
* Enflasyona sebebiyet veren etkilerden biri de tedavüldeki reel para arzlarındaki artıştır. Tedavüldeki para arzının artması doğru orantılı olarak enflasyonu da arttırır. Ancak bu sistem kripto para için geçerli değildir çünkü dijital para sistemi, sonu olan bir sistemdir. Örneğin teknik tasarımı itibariyle maksimum 21 milyon adet bitcoin üretilebilir. Dolayısıyla bitcoinin enflasyon riski çok düşüktür.
* Reel para birimlerinin çöküşü, hükümetlere bağlı yaşanan hiperenflasyonlardan kaynaklanır.
* Kripto para sistemi de herhangi bir hükümete bağlı olmadığı için çökme riski oldukça düşüktür. Kripto para sisteminizdeki mali kaynağınızın ne kadar olduğunu ya da hesabınız hakkındaki diğer bilgileri, hükümetler de dahil olmak üzere hiç kimse tarafından bilinemez ve takip edilemez. Dolayısıyla hükümetlerin mali kaynağınıza göz dikmesini (vergi) önlenmiş olursunuz.
* Kredi kartı ile alışveriş yaparken tüm bilgilerinizi alışveriş yapacağınız platforma verdiğinizi daha öncelerde de fark etmişsinizdir. Verdiğiniz bu bilgilerin çalınma olasılığı oldukça yüksektir ve çalınıyor da. Neden bitcoin? Çünkü dijital para işlemlerinde kartınızla ilgili gizli bilgilerinizi vermenize gerek yok. Bunun yerine dijital para sistemi iki anahtar kullanmakta: Public key (halka açık anahtar) ve private key (gizli anahtar). Herkes size ait olan public key bilginizi görüntüleyebilir fakat private key bilgilerinize ulaşamaz. Para gönderirken public key ve private key bilgileriniz ile matematiksel bir fonksiyonu uygulayarak giriş yaparsınız. Bu bilgiler sayesinde işlemin sizin tarafınızdan gönderildiğine dair bir sertifika yaratılır. Private key bilgilerinizi halka açık bir ortamda paylaşmadığınız sürece güvendesiniz demektir.
* Milyarlarca dolar değerindeki dijital paralarınızı küçük bir hafıza kartında bile taşıyabilirsiniz.
* Kripto para bağımsız bir para birimidir. Bitcoin ağı, hiçbir merkezi otorite tarafından kontrol edilememektedir. Tüm kripto para üreten makineler ve işlemleri sürdüren makineler bu ağın bir parçasıdır, bütün makineler birlikte çalışmaktadır. Bu da teoride hiçbir merkezi otoritenin kripto paranın parasal politikasını düzenleyemez. Ayrıca herhangi bir nedenden dolayı bir ağ çevrim dışı olsa dahi para döngüsü devam eder.
* Bitcoin hiç kimse tarafından ve merkez bankaları, hükümetler gibi otoriteler tarafından kontrol edilemez bir para birimidir.
* Üretilen veya satın alınan bitcoinler dijital cüzdanlarda tutulabilirler.
* Bu para biriminin onlarca örneği olmakla birlikte bitcoin, şifrelenmiş dijital para (kripto para) kategorisinde geliştirilen ilk örnektir.

”Peki bu kadar avantajının yanında hiç mi dezavantajı yok?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Tabii ki bir çok dezavantajı da bulunmakta.

Bu dezavantajları sıralamamız gerekirse:
Kaybetmesi kolay: Kredi kartınızı kaybettiğinizde ya da banka hesabınız başka birisi tarafından ele geçirildiğinde bankanızı arayarak durumu anında kurtarabilirsiniz. Hatta yetmezse polisi bile devreye sokup kaybınızı giderebilirsiniz. Ancak kripto para için aynı şeyler geçerli değil. Bitcoin sisteminde; kaybettiğiz bitcoinleri ya da ele geçirilen bitcoin cüzdanınızı geri almak için kullanabileceğiniz bir mekanizma yok. Bunun önüne geçebilmek için izleyebileceğiniz en iyi yöntem, Kripto paralarınızı internet bağlantısı olmayan hard disklerde saklamak olacaktır. İşlem iptali yoktur. Kripto para ile para transferi yaptıktan sonra bu işlem iptal edilemez. Parayı geri almanın tek yolu alıcının size tekrar bir para transferi yapmasıdır. Bu nedenle transfer yaparken doğru kişiye gönderdiğinize emin olmanızı tavsiye ederiz.
* İzi sürülemez: Avantajlarından bahsettiğimiz bitcoinin bu özelliği pek tabii dezavantaja hatta tehlikeli durumlara da dönüşebilir. İzinin sürülemez olması, suçların rahat rahat işlenebilmesi anlamına geliyor. Bitcoin teknolojisi, uyuşturucu gibi yasal olmayan maddelerin satılması tarzı durumlar için oldukça uygun bir ortam hazırlıyor. Bazı hükümetlerin bitcoini bir para birimi olarak kabul etmemelerinin en büyük sebebi ise budur.
* Bitcoin borsasının batması ya da şirketin batması...
* Muhasebe ve vergisel sorunlar...
* Olumsuz bildirimler, mahalle baskısı...
* Madenciliğin zor olması, Miner cihazının bozulması, ev ve iş yerinde elektrik alt yapısının yetersiz olması, çok ısı üretmesi..

Kripto paralara dünyanın ve ülkemizin bakış açısını da değerlendirmemiz gerekiyor.

* FED, bitcoine karşılık olarak dijital para ihracında bulunma fikri konusunda pek coşkulu değil. Fed Başkan Adayı Jerome Powell, bu yılın erken döneminde, teknolojide teknik sorunların sürdüğünü belirterek merkez bankası tarafından oluşturulan bir kripto paranın "anlamlı" zorluklarla karşılaşacağını söyledi ve gizlilik konusunun bir sorun olabileceğini bildirdi.
* Euro Bölgesi: "Bitcoin istikrarsız." Avrupa Merkez Bankası, dijital paralara yatırımda bulunmanın tehlikeleri konusunda defalarca uyarıda bulundu. AMB yetkilisi Benoit Coeure, bitcoinin oynak değeri konusunda uyardı ve bitcoin ile "vergi kaçırma" ve "suç" gibi risklerin geldiğini belirtti. Başkan Mario Draghi ise dijital paraların Euro Bölgesi ekonomisine olan etkisinin sınırlı olduğunu ve bu paraların merkez bankaları için bir tehdit oluşturmadığını belirtti.
* Çin: ”Koşullar olgun". Çin Merkez Bankası, teknolojiyi sahiplenmek için koşulların "olgun" olduğuna inanıyor ancak özel dijital ihraççılar konusunda sert önlemler alarak bitcoin ve diğer dijital paralarla işlemlerini yasakladı. Yetkililer, merkez bankasının kripto paralar üzerinde tam kontrole sahip olmasını destekliyor.
* Almanya: "Spekülatif oyuncak" Bundesbank, Bitcoin ve diğer sanal paraların oluşumu konusunda oldukça temkinli. Yönetim Kurulu üyesi Carl- Ludwig Thiele, eylül ayında bitcoine ilişkin olarak "Ödeme aracından ziyade bir spekülatif oyuncak." değerlendirmesinde bulundu. "Mevduatın yerini blockchain'e bırakması, bankaların iş modellerini altüst edebilir ve para politikasını baş aşağı edebilir." şeklinde konuştu.
* Bitcoin konusunda en katı olan ülkelerden birisi Rusya. Rus makamları daha önce Bitcoin'in yasaklandığı açıklamasına karşın faaliyetler devam etmişti. Ancak Rusya İletişim Bakanı Nikolay Nikiforov, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklama ile son noktayı koydu. Nikiforov, Rusya’nın bitcoinin yasallaşmasını yeniden gözden geçirmeyeceğini net bir şekilde söyledi.

Değerli okurlarımız;
Kobra etkisi diye bir olay vardır.
Kobra etkisinin ilginç bir hikayesi var. Hindistan’ı işgal eden İngiliz askerlerini kobralar sokmaya başlayınca İngiliz yönetimi bu durumu çözmek için kobra yakalayıp gelenlere, kobra başına para ödeyeceğini açıkladı. Hindistan’da herkes sokaklara çıkıp kobra avlamaya başladı ama bir süre sonra işin daha kolay bir yanını buldular. Kobra avlamak yerine evlerine kobra çiftlikleri kurdular ve evde kobra yetiştirmeye başladılar. Boşuna çok para harcayan ve bunu geç de olsa anlayan İngilizler kobra alımını durdurdular ama başka bir sorun çıktı. Halk, evde besledikleri yılanların işe yaramadığını görünce hepsini doğaya bıraktı. Gelinen son noktada doğadaki yılan sayısı kampanya öncesinden daha da fazlaydı.

Kıssadan hisse: Kötü giden şeyleri değiştirmek için yapılan müdahaleler bazen durumu daha kötü hale getirebilir. Kripto paralarda da şimdi bu durumu görüyoruz. Çin’in bu bağlamda kripto paralara yaptığı müdahale ve hemen akabinde kripto paralardaki %50’den fazla değer kaybı yaşanması bunun en bariz örneği olarak karşımıza çıkmakta.

Herkese işlemlerinde başarılar.

Instagram: @borsamusaviri
Twitter: @kadirturokozdmr
Web: www.borsamusaviri.com